3 phút đọc
3/15/2023
Mối quan hệ xã hội ảnh hưởng đến cách ta phản ứng với căng thẳng
Việc chúng ta hiểu được người có thể giúp ta thoát khỏi căng thẳng khi ở các độ tuổi khác nhau là một cách để cải thiện sức khỏe.
> Làm gì để giảm say xe khi đi du lịch
Nếu chúng ta cảm thấy bình tĩnh hoặc bớt căng thẳng hơn khi có sự hiện diện của người mình tin tưởng, thì ta đang trải qua hiện tượng gọi là vùng đệm xã hội (social buffering). Những mối quan hệ xã hội thân thiết có khả năng giúp ta giảm phản ứng sinh học đối với căng thẳng.
Con người là loài có tính xã hội cao. Nhìn chung, não bộ cũng chúng ta thấy được lợi ích của những tương tác xã hội. Trên thực tế, việc tương tác với người khác sẽ kích hoạt não bộ tương tự như tiền, thuốc và thức ăn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là việc tương tác xã hội cũng có hại như việc dùng ma túy hay cờ bạc. Thay vào đó, nó mang ý nghĩa rằng chúng ta có động lực để tương tác với người khác, đặc biệt là những người thân yêu của bản thân, bởi vì điều đó khiến ta cảm thấy dễ chịu.
Một nghiên cứu cho thấy rằng khi người lớn tương tác với vợ/chồng hoặc các thành viên trong gia đình, huyết áp sẽ thấp hơn so với những thời điểm khác trong ngày. Vì vậy các tương tác xã hội có thể làm dịu hệ thống tim mạch của con người gần như ngay lập tức. Ở người lớn, mức độ hormone căng thẳng cortisol mà cơ thể sản xuất khi ta đối mặt với một việc căng thẳng cùng bạn bè sẽ thấp hơn so với khi ta đối mặt một mình.
Việc tiết quá nhiều cortisol có thể ức chế hệ miễn dịch, các nguy cơ tim mạch và trao đổi chất cao hơn và có những thay đổi trong não bộ. Do đó, khả năng đệm cortisol dư thừa của người thân là một trong những lý do khiến ta nghĩ rằng các mối quan hệ xã hội rất tốt cho sức khỏe.
Nghiên cứu gần đây đã xem xét liệu vùng đệm xã hội có hoạt động ở trẻ sơ sinh, trẻ em và thanh thiếu niên giống như ở người lớn hay không. Ví dụ, người chăm sóc cho trẻ có thể giảm bớt sự gia tăng cortisol khi em bé tiêm vắc-xin nếu chúng gắn kết với người chăm sóc (Gunnar, 2017).
Khi ở trước tuổi dậy thì, khi nói trước đám đông thì những đứa trẻ được chuẩn bị trước với ba mẹ sẽ không tăng cortisol. Mặt khác, những đứa trẻ chuẩn bị buổi diễn thuyết với người lạ được dự đoán sẽ tăng cortisol. Tuy nhiên, vào giữa tuổi dậy thì, cha mẹ không còn là bộ đệm hiệu quả cho phản ứng cortisol của thanh thiếu niên (Hostinar và cộng sự, 2015; Doom và cộng sự, 2015).
Để kiểm tra bạn bè có thể thay thế vai trò của ba mẹ và trở thành vùng đệm xã hội cho thanh thiếu niên hay không, nghiên cứu đã chọn ngẫu nhiên những thanh thiếu niên chuẩn bị cho việc nói trước đám đông cùng với bạn thân hoặc ba mẹ. Kết quả cho thấy những ai chuẩn bị buổi nói chuyện cùng bạn bè có có mức độ cortisol cao hơn so với những thanh thiếu niên chuẩn bị cùng cha mẹ. Đây có thể là do thanh thiếu niên có xu hướng e dè trước bạn bè và lo lắng về những gì bạn bè có thể nghĩ về mình.
Tóm lại, bạn đời và các mối quan hệ thân thiết khác có thể làm giảm bớt phản ứng căng thẳng cho người lớn. Đó có thể là một lý do khiến các mối quan hệ xã hội tích cực rất tốt cho sức khỏe. Khi cảm thấy căng thẳng, hãy liên hệ với người bản thân yêu thương, vì điều đó có thể sẽ mang lại lợi ích tích cực cho sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta.
