VIÊM MẠCH MÁU

KHÁI NIỆM VIÊM MẠCH MÁU

Viêm mạch máu là một nhóm bệnh lí đa dạng, được phân loại với những tiêu chí phức tạp, đặc trưng bởi tình trạng viêm và hoại tử của thành mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, mao mạch), biểu hiện lâm sàng tuỳ thuộc vào vị trí mạch máu bị ảnh hưởng: da, thận, phổi, tim, não và đường tiêu hoá. Do vậy, biểu hiện lâm sàng của viêm mạch máu rất đa dạng và tương tự như một bệnh lí hệ thống. Hơn nữa độ nặng của bệnh cũng đa dạng, bệnh nhân có thể biểu hiện nhẹ nhàng và chỉ ảnh hưởng đến da, nhưng cũng có những bệnh nhân rơi vào bệnh ảnh rất nặng nề tối cấp gây suy đa cơ quan đe doạ tử vong.[1]

Nhìn chung, biểu hiện lâm sàng của viêm mạch máu có thể được chia thành hai nhóm biểu hiện chính:[1]

• Thứ nhất: biểu hiện của cơ quan nội tạng tại chỗ của mạch máu bị ảnh hưởng (thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết)
• Thứ hai: biểu hiện lan toả toàn thân. Nên cân nhắc viêm mạch máu hệ thống ở những bệnh nhân có biểu hiện sốt, sụt cân, mệt mỏi, phát ban, có bằng chứng tổn thương đa cơ quan và sự gia tăng các marker viêm, bất thường phân tích nước tiểu.

Theo như định nghĩa, để có thể xác định chính xác một trường hợp viêm mạch máu, có thể nói là sử dụng phương pháp sinh thiết và chẩn đoán giải phẫu bệnh. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp đều có thể dựa vào sinh thiết giải phẫu bệnh để xác định chẩn đoán, mà có thể cần dựa vào nhiều phương tiện chẩn đoán khác chẳng hạn như hình ảnh học mạch máu DSA,…[2] Nói chung việc chẩn đoán xác định sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào từng bệnh cảnh của cơ quan bị ảnh hưởng và thể bệnh viêm mạch máu mắc phải.

---

CÁC BIỂU HIỆN GỢI Ý VIÊM MẠCH MÁU

Chẩn đoán viêm mạch máu nên được nghi ngờ ở bất kì bệnh nhân có biểu hiện hệ thống (đa cơ quan, toàn thân) không giải thích được, chẳng hạn như sốt, mệt mỏi, sụt cân,… Tuy nhiên, vẫn có một số bệnh cảnh tổn thương ở một cơ quan đơn độc cũng có thể giúp gợi ý chẩn đoán viêm mạch máu chẳng hạn đốm xuất huyết gồ mặt da, thâm nhiễm phổi, tiểu máu vi thể, viêm xoang mạn tính, viêm đơn dây thần kinh đa ổ, biến cố thiếu máu cục bộ không giải thích được (ít hoặc không có nguy cơ biến cố tim mạch) và viêm cầu thận kèm bằng chứng của bệnh đa hệ thống (xét nghiệm dương tính).[2,3]

Tuy nhiên, bên cạnh viêm mạch máu thì cũng cũng có rất nhiều nguyên nhân bệnh lí khác cũng có thể biểu hiện với bệnh cảnh viêm mạch máu, do đó, khi chẩn đoán viêm mạch máu cần thiết phải cân nhắc phân biệt với những bệnh lí có biểu hiện tương tự, quan trọng nhất là các nhóm bệnh lí nhiễm trùng.[3]

Hình 1. Các biểu hiện đa hệ thống của viêm mạch máu tuỳ thuộc vào từng thể bệnh [1]

-----