VIÊM BÀNG QUANG

KHÁI NIỆM NHIỄM TRÙNG TIỂU

Nhiễm trùng tiểu được định nghĩa là tình trạng hiện diện của vi khuẩn hoặc vi sinh vật khác trong nước tiểu hoặc nhu mô của hệ thống tiết niệu mà bản chất là hoàn toàn vô trùng. Thuật ngữ vi khuẩn niệu (bacteriuria) được sử dụng để mô tả các trường hợp phân lập được vi khuẩn bất kì trong nước tiểu, nhưng trên thực tế thuật ngữ này được sử dụng để mô tả các trường hợp cấy nước tiểu định lượng đủ tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm tiểu.

Nhiễm trùng tiểu trên thực hành lâm sàng có thể được phân loại về mặt hình ảnh lâm sàng trước tiên theo bệnh cảnh lâm sàng: (1) nhiễm trùng tiểu có triệu chứng và (2) nhiễm trùng tiểu không triệu chứng. Nhóm bệnh nhân nhiễm trùng tiểu không triệu chứng được xác định khi bệnh nhân có kết quả cấy nước tiểu định lượng đạt tiêu chuẩn chẩn đoán [xem bảng tiêu chuẩn cấy nước tiểu] nhưng hoàn toàn không có biểu hiện triệu chứng liên quan đến các hội chứng có thể định khu được nhiễm trùng tiểu. Ngược lại những bệnh nhân nhiễm trùng tiểu có triệu chứng sẽ có biểu hiện những hội chứng lâm sàng giúp định khu một cách cụ thể vị trí vi khuẩn xâm lấn nhu mô chẳng hạn như viêm bàng quang, viêm tiền liệt tuyến, viêm thận bể thận. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp triệu chứng của nhiễm trùng tiểu hoàn toàn rất mơ hồ hoặc rất nặng nề: NHIỄM TRÙNG HUYẾT và SỐT KÉO DÀI.

Khi thực hành lâm sàng cần lưu ý hai điểm quan trọng chính yếu như sau: Thứ nhất, bệnh cảnh nhiễm trùng tiểu là một bệnh cảnh được xác định dựa vào kết quả cấy định lượng vi khuẩn nước tiểu. Tuy nhiên, trên thực hành lâm sàng đặc biệt là những trường hợp nhiễm trùng tiểu có triệu chứng (viêm bàng quang và viêm thận bể thận), việc quyết định điều trị kháng sinh không cần chờ tới có kết quả cấy mà chỉ cần có sự hướng dẫn của các tiêu chí lâm sàng và cận lâm sàng khác.

Một điểm lưu ý thứ hai khi thực hành nhiễm trùng tiểu chính là: nhiễm trùng tiểu thật sự phải được nhìn nhận theo quan điểm “tảng băng trôi”. Khi tiếp cận một bệnh nhân nhiễm trùng tiểu, người khám phải tìm được cơ chế nhiễm trùng của bệnh nhân, nói cách khác là phải loại trừ các tình huống nhiễm trùng tiểu phức tạp đối với một bệnh nhân đến khám vì nhễm trùng tiểu. Bình thường hệ thống dẫn tiểu không dễ bị nhiễm trùng, sự xâm lấn của vi khuẩn tại biểu mô đường tiết niệu là hậu quả của sự mất cân bằng giữa độc lực của vi khuẩn với khả năng bảo vệ của bệnh nhân. Đối với bệnh cảnh nhiễm trùng tiểu, yếu tố bảo vệ được xem là quan trọng nhất của đường tiết niệu chính là sự lưu thông liên tục và một chiều của nước tiểu từ thận xuống đài bể thận – niệu quản – bàng quang – niệu đạo. Do đó khi có bất thường của hệ thống bảo vệ đường tiểu, nhiễm trùng tiểu trên cơ địa này được gọi là nhiễm trùng tiểu phức tạp.