ACC/AHA và ESC/ESH: Hướng dẫn kiểm soát tăng huyết áp - Phần 02

CAN THIỆP LỐI SỐNG

Tỷ lệ lớn bệnh nhân mắc tăng huyết áp có chế độ ăn không lành mạnh và/hoặc uống rượu. Do vậy, cả 2 hướng dẫn đều cho rằng thay đổi lối sống là một biện pháp cốt lõi trong phòng ngừa tăng huyết áp. Chi tiết về các khuyến cáo thay đổi lối sống của cả 2 hướng dẫn được trình bày trong bảng 5.

Bảng 5. Khuyến cáo can thiệp lối sống

---

KHỞI TRỊ BẰNG THUỐC ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP

Đối với hướng dẫn của ACC/AHA, việc bổ sung thuốc điều trị tăng huyết áp vào chiến lược kiểm soát không dùng thuốc được khuyến cáo cho bệnh nhân trưởng thành có huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, bất kể nguy cơ tim mạch và bệnh tim mạch do xơ vữa. Trong khi đó, hướng dẫn của ESC/ESH khuyến cáo nên khởi đầu điều trị bằng thuốc nhanh chóng ở bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, bệnh thận, bị tổn thương cơ quan do tăng huyết áp có nguy cơ cao hoặc rất cao, ở bệnh nhân có nguy cơ tim mạch thấp hoặc trung bình nếu không kiểm soát được huyết áp bằng thay đổi lối sống sau 3 tháng. Đối với bệnh nhân > 80 tuổi chưa được điều trị tăng huyết áp, thuốc điều trị tăng huyết áp chỉ nên được cân nhắc nếu huyết áp tâm thu đo tại phòng khám ≥ 160 mmHg. Hình 2 đề cập 2 chiến lược tiếp cận điều trị bằng thuốc của 2 hướng dẫn.

Hình 2. Chiến lược tiếp cận điều trị bằng thuốc hạ áp của 2 hướng dẫn ACC/AHA (trên) và ESC/ESH (dưới)

---

CHIẾN LƯỢC ĐIỀU TRỊ BẰNG THUỐC HẠ ÁP

Hướng dẫn của ACC/AHA và ESC/ESH đều khuyến cáo sử dụng 4 nhóm thuốc: lợi tiểu, chẹn calci (CCB), ức chế men chuyển angiotensin (ACEi) và chẹn thụ thể angiotensin (ARB) ở bệnh nhân tăng huyết áp.

Hướng dẫn ACC/AHA ưu tiên lựa chọn thuốc lợi tiểu kiểu thiazide có tác động kéo dài (chlorthalidone) so với các tác nhân lợi tiểu khác vì chlorthalidone là thuốc lợi tiểu được sử dụng trong nhiều thử nghiệm lâm sàng quan trọng. Cả hướng dẫn ACC/AHA và ESC/ESH đều khuyến nghị điều trị phối hợp ở đa số bệnh nhân tăng huyết áp (thường phối hợp khởi đầu là ACEi hoặc ARB với lợi tiểu, và/hoặc CCB). ACC/AHA đặc biệt khuyến cáo điều trị phối hợp cho bệnh nhân Da đen và cho bệnh nhân tăng huyết áp nghiêm trọng hơn (huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg và trung bình huyết áp tâm thu/huyết áp tâm trương > 20/10 mmHg huyết áp mục tiêu). ACC/AHA cũng đặc biệt khuyến cáo phối hợp thuốc hạ áp ở bệnh nhân Da đen nên có thuốc lợi tiểu kiểu thiazide hoặc CCB. Hướng dẫn của ESC/ESH cũng khuyến cáo điều trị khởi đầu ở đa số bệnh nhân Da đen nên bao gồm phối hợp 2 thuốc, bao gồm lợi tiểu và CCB, 2 nhóm này phối hơp với nhau hoặc 1 trong 2 nhóm phối hợp thêm ACEi hoặc ARB. ACC/AHA nhấn mạnh rằng việc sử dụng viên phối hợp nhiều hoạt chất có thể cải thiện tuân thủ điều trị nhưng cũng có nguy cơ liều thuốc < liều tối ưu đối với lợi tiểu thiazide.

ESC/ESH khuyến cáo phối hợp thuốc cốt lõi cho đa số bệnh nhân, bao gồm bệnh nhân tăng huyết áp không biến chứng, bệnh nhân bị tổn thương cơ quan do tăng huyết áp, bệnh nhân mắc bệnh mạch máu não, đái tháo đường hoặc bệnh động mạch ngoại biên. Phối hợp thuốc này bao gồm phối hơp khởi đầu với ACEi hoặc ARB với CCB hoặc lợi tiểu, nên lựa chọn viên phối hợp nhiều hoạt chất. Nếu vẫn không đạt huyết áp mục tiêu thì tăng lên trị liệu ba (ACEi hoặc ARB với CCB và lợi tiểu), nếu sau đó vẫn không đạt huyết áp mục tiêu thì tiếp tục bổ sung spironolactone hoặc thuốc lợi tiểu khác, chẹn alpha hoặc chẹn beta và cân nhắc chuyển bệnh nhân đến điều trị chăm sóc bởi chuyên gia. Cả 2 hướng dẫn đều khuyến cáo chống phối hợp ACEi và ARB.

Bảng 6. Chiến lược điều trị bằng thuốc hạ áp cho bệnh nhân tăng huyết áp

---

HUYẾT ÁP PHÒNG KHÁM MỤC TIÊU

Cả 2 hướng dẫn ACC/AHA và ESC/ESH đều khuyến cáo huyết áp mục tiêu thấp hơn so với huyết áp mục tiêu đã được đề xuất trong những hướng dẫn điều trị phiên bản cũ. Huyết áp mục tiêu của 2 hướng dẫn được trình bày trong bảng 7.

Bảng 7. Huyết áp mục tiêu

---

BÀN LUẬN

Mặc dù 2 hướng dẫn có những điểm khác biệt nhất định, nhưng phiên bản hướng dẫn ACC/AHA 2017 và ESC/ESH 2018 đã có nhiều điểm chung hơn so với những phiên bản trước đây. Hiểu được những điểm đồng điệu giữa 2 hướng dẫn có thể hữu ích cho bác sĩ thực hành.

---